Δήμος Γκίκας

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ

Σε απόσταση 17 χιλιομέτρων δυτικά της Καβάλας βρίσκεται το χωριό Ελευθερές. Στην απογραφή του 1920 είχε  737 κατοίκους, ενώ στην απογραφή του 1940  είχε 1384. Το χωριό έχει γηγενής κατοίκους, πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη από την περιοχή της Σηλύβριας, στα παράλια της Προποντίδας , Μικρασιάτες  από το  Ακ-κιοϊ μια μικρή κωμόπολη στις εκβολές του ποταμού Μαίανδρου  κοντά στην αρχαία Μίλητο, Πόντιοι από την περιοχή της Σαμψούντας, οικογένειες Σαρακατσαναίων, Ηπειρώτες που έφθασαν στην περιοχή γύρω στο 1880-1890, καθώς και κάποιες οικογένειες Αρμενίων.

Ένα χωριό με πολύ πλούσια και ανόθευτη παράδοση με μεγάλη ιστορία από αρχαιοτάτων χρόνων φθάνοντας ως και στην πλούσια  δράση, του περασμένου αιώνα, στους αγώνες για ανεξαρτησία και ελευθερία από τους ζυγούς Βουλγάρων και Τούρκων.

ΕΘΙΜΑ -ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ

Το έδαφος κάτω από την εκκλησία ήταν ανώμαλο και κατηφορικό, Continue reading →

Χοροί και τραγούδια από τα χωριά Νικήσιανη – Ελευθερές του Νομού Καβάλας

Έρευνα – καταγραφή: Δήμος Γκίκας – Ηρώ Θεοχαροπούλου

Εισήγηση:Δήμος Ν. Γκίκας

ΝΙΚΗΣΙΑΝΗ

Κωμόπολη με σημάδια οικισμού από την αρχαιότητα χτισμένη στους πρόποδες του Παγγαίου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 350 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Η αρχαία κωμόπολη βρίσκεται βόρεια του χωριού σε απόσταση μίας ώρας με τα πόδια στη θέση Τούμπα ή Τύμβος. Στη θέση αυτή υπάρχουν αρχαία ερείπια. Τα τελευταία χρόνια βρέθηκε μεγάλος μακεδονικός τάφος τα κτερίσματά του οποίου προκαλούν τον θαυμασμό. Μεταλλωρύχοι της περιοχής εκμεταλλευόταν τα πλούσια μεταλλεία του Παγγαίου από τον 6^ο αιώνα π.Χ. Επίσης στην εκκλησία της Νικήσιανης υπάρχει μια λατινική επιγραφή εντοιχισμένη που φανερώνει ότι η κωμόπολη αυτή διατηρήθηκε μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Η κωμόπολη είναι η ομηρική πόλη Ακαισαμναί που κτίστηκε από τον βασιλιά της Θράκης Ακεσαμνό.

Εκδοχές για την ετυμολογία της λέξης Νικήσιανη.

Μια εκδοχή είναι ότι μετά από μια νικηφόρα μάχη εναντίον των εχθρών που είχαν οι κάτοικοι της περιοχής Σιάνοι –οι γνωστοί μας Σάϊοι- ο αγγελιοφόρος τους έτρεξε στο χωριό να αναγγείλει το ευχάριστο γεγονός φωνάζοντας ‘Νίκησαν οι Σιάνοι’ και έτσι παρέμεινε η ονομασία Νικήσιανη. Continue reading →

Ενδυμασία Σαρακατσαναίων

Τα βασικά μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται είναι η λύρα (κεμενές), η γκάιντα (γάιδα ή και ο γκάιντας) και για το ρυθμό ο νταχαρές (η νταϊρές). Σήμερα έχει επικρατήσει το σχήμα λύρας και νταχαρέ, ικανοποιητικός αριθμός είναι δύο λύρες και δύο νταχαρέδες. Ενώ παλαιότερα σε όλα τα χωριά υπήρχε γκαϊτατζής σήμερα η γκάιντα επιβιώνει στην Καλή Βρύση (δύο γκάιντες και δύο νταχαρέδες) και στο Βώλακα. Το μουσικό άκουσμα είναι ιδιαίτερα αναγνωρίσιμο και μπορεί να χαρακτηρισθεί και εξαιρετικά λιτό.

Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι στην καλή βρύση Continue reading →

Τους χορούς αυτούς του διακρίνουμε σε

• «ελαφρύ αντικριστό» (καρσί) και
• «βαρύ αντικριστό» (καρσί).

Η λέξη καρσί – καρσιλαμάς στα τουρκικά σημαίνει αντίκρυ, αντικριστό (Λουτζάκη, 1922). Ο ελαφρύς αντικριστός έχει πιο γρήγορη ρυθμική αγωγή και εύθυμο χαρακτήρα, ενώ ο βαρύς έχει πιο αργή ρυθμική αγωγή και πιο «σοβαρό» χαρακτήρα. Ο ελαφρύς αντικριστός μοιάζει πάρα πολύ με το χορό «Τσομπά» της Ορεινής και του Ξυροποτάμου Σερρών (Λουτζάκη 1980, – Παπακώστας, 1997).

Στους αντικριστούς χορούς χορεύουν άντρας με άντρα ή γυναίκα με γυναίκα με γυναίκα ή άντρας με γυναίκα.

Από χωριό σε χωριό βρίσκουμε κάποιες διαφορές στις ονομασίες των αντικριστών χορών (Παπακώστας, 1997), και πιο συγκεκριμένα: Continue reading →